Επιμέλεια – Μετάφραση: Ελεάνα Πανδιά, Επικοινωνιολόγος, MA, υπ. διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου
Της Shana Lynch
Ο δρ. Robert I. Sutton, καθηγητής οργανωσιακής συμπεριφοράς στο Stanford Graduate School of Business, εξηγεί πώς να προστατευθείτε από τους ανόητους στη δουλειά.
Υπάρχουν πολλές πιθανότητες να χρειαστεί να συνεργαστείτε με ένα δύσκολο ή ακόμα και απεχθές άτομο. Μπορεί να πρόκειται για έναν προϊστάμενο που απολαμβάνει να σας καλεί στο γραφείο Κυριακή για να προλάβετε την προθεσμία για ένα σημαντικό πρότζεκτ. Ίσως υπάρξει ένας συνεργάτης που δεν σας δίνει τις απαιτούμενες πληροφορίες για να συμμετάσχετε επιτυχώς σε μια ομαδική εργασία. Ή ένας συνεχώς δυσαρεστημένος πελάτης που δεν χάνει ευκαιρία να εκφράζει την απογοήτευσή του, με δυνατή στεντόρεια φωνή.
«Πιστέψτε με», λέει ο Robert I. Sutton, «είναι παντού».
Ο Sutton έχει εξειδικευτεί στους ανόητους. Το βιβλίο του «Ο κανόνας της απαλοιφής του ανόητου: Η οικοδόμηση ενός πολιτισμένου χώρου εργασίας και η επιβίωση σε αυτόν» βρέθηκε στη λίστα των ευυπόληπτων της New York Times και κέρδισε το βραβείο Quill ως το καλύτερο βιβλίο για επιχειρήσεις. Το τελευταίο βιβλίο του, «Οδηγός επιβίωσης από τους ανόητους: Πώς να αντιμετωπίσετε εκείνους που σας συμπεριφέρονται απαίσια», κυκλοφόρησε πρόσφατα.
Σε αυτή τη συζήτηση ο Sutton μοιράζεται τρόπους με τους οποίους μπορείτε να (συν)εργαστείτε με τους «βάρβαρους», χωρίς να χάσετε το μυαλό σας.
S. Lynch (S.L): Είναι οι εργασιακοί χώροι γεμάτοι με απαίσιους ανθρώπους;
R.I. Sutton (R.I.S): Το Ινστιτούτο κατά του εκφοβισμού στο χώρο εργασίας διεξάγει έρευνα με το ερώτημα: «Έχετε δει ποτέ, παρατηρήσατε ή υποβληθήκατε σε παρατεταμένο εκφοβισμό ή επαναλαμβανόμενο εκφοβισμό;» Οι απαντήσεις ποικίλλουν ελαφρά από έτος σε έτος, αλλά ουσιαστικά το 50% των Αμερικανών λένε ναι. Και στη συνέχεια, όταν ρωτήθηκαν: «Έχετε υπάρξει ποτέ δράστης;», λιγότερο από 0.5% απάντησε ναι. Προφανώς, κάτι πάει στραβά.
Ποιος φταίει: εμείς ή αυτοί; Οι άνθρωποι, δεν μπορούμε να δούμε τις δικές μας αδυναμίες. Το καλύτερο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι να έχουμε ανθρώπους στη ζωή μας που θα μας πουν την αλήθεια. Μιλώ για τη δύναμη που δίνει στον καθένα ένας σωστός σύζυγος ή ένας σύντροφος ζωής, για να πω την αλήθεια. Αλλά μπορεί να είναι κι ένας μέντορας ή φίλος. Σπεύστε να θεωρήσετε τον εαυτό σας μέρος του προβλήματος πριν κατηγορήσετε τους άλλους.
S.L: Ας υποθέσουμε ότι δεν είμαστε ανόητοι. Υπάρχει ένα αποδεκτό επίπεδο απαίσιας συμπεριφοράς; Και αν υπάρχει, πώς το αξιολογούμε;
R.I.S: Δεν υπάρχει επιστημονικός τρόπος μέτρησης ώστε να ορίσουμε πότε μια συμπεριφορά γίνεται από ανεκτή, καταστροφική. Πολλές από τις ενδείξεις σχετίζονται με το πώς επηρεάζεται ο καθένας προσωπικά. Πόσο υποφέρετε; Πώς είναι η σωματική σας υγεία; Πώς είναι η ψυχική σας υγεία; Μήπως γίνεσαι ο ίδιος «τοξικός;» Είναι πολύ μεταδοτική η «τοξικότητα». Το άλλο πράγμα που θα ήθελα να ρωτήσω είναι πόση κακοποίηση αντέχετε να υποστείτε, προκειμένου να πάρετε αυτό που επιθυμείτε.
S.L: Πως αναγνωρίζουμε έναν «πιστοποιημένα» ανόητο;
R.I.S: Αν διαπιστώσετε ότι υπάρχει μια σειρά από ανθρώπους που έχουν αισθανθεί υποβιβασμένοι, αδύναμοι και πληγωμένοι μετά από τη συνεργασία ή την επαφή τους με ένα συγκεκριμένο άτομο, αυτό αποτελεί συνήθως ένδειξη.
SL: Πώς να συμπεριφερθεί κανείς σε έναν πελάτη με απαίσια συμπεριφορά;
RIS: Είναι πραγματικά δύσκολο όταν έρχεστε αντιμέτωποι με κάποιον που σας φέρνει πολλά χρήματα, αλλά αντιμετωπίζει τους ανθρώπους σαν να μην αξίζουν τίποτα. Τουλάχιστον πρέπει να προσπαθήσετε να συνομιλήσετε μαζί του. Αλλά αυτή η συζήτηση είναι μέρος της δουλειάς ενός υψηλόβαθμου στελέχους – να ηρεμήσει αυτό το άτομο, να του εξηγήσει ότι είναι απαραίτητο να συμπεριφέρεται στους ανθρώπους με περισσότερο σεβασμό. Φυσικά, εάν το να σταματήσετε να συνεργάζεστε με αυτό τον πελάτη σημαίνει ότι οι υπάλληλοί σας δεν θα έχουν πια να φάνε ή ότι θα κλείσει η επιχείρησή σας, η απόφασή σας είναι πολύ πιο δύσκολη από ότι αν πρόκειται για έναν μικρό πελάτη ή έναν πελάτη με τον οποίο είχατε μόνο μια συναλλαγή.
Όταν συνομιλώ με επαγγελματίες του κλάδου των υπηρεσιών, πάντοτε μιλάνε για «φόρο κακής συμπεριφοράς». Όταν συμπεριφέρεσαι φρικτά, πληρώνεις περισσότερα χρήματα και μόνο οι ομοίως απαίσιοι δέχονται να σε εξυπηρετήσουν.
SL: Τι μπορείτε να κάνετε εάν ο προϊστάμενός σας συμπεριφέρεται απαίσια;
RIS: Πρώτον, μπορείτε να παραιτηθείτε ή να αλλάξετε τμήμα; Είναι δύσκολο να βρούμε κάποιον που να μετάνιωσε επειδή άφησε έναν προϊστάμενο που τον κακομεταχειριζόταν. Αλλά πολλές φορές, η μετακίνηση από μια εταιρεία σε κάποια άλλη δεν είναι και τόσο έξυπνη κίνηση, όσο η μετάβαση σε ένα άλλο τμήμα της εταιρίας στην οποία ήδη βρίσκεστε. Όταν παραμένετε στη δική σας εταιρία, συχνά γνωρίζετε περισσότερα για το πού πηγαίνετε και τι να περιμένετε – πληροφορίες που δεν έχετε, αν επιλέξετε να εργαστείτε σε μια άλλη εταιρία. Η εταιρεία που βοηθάει σε αυτό σταθερά και αποτελεσματικά είναι το Salesforce.com. Κάθε τρεις ή τέσσερις μήνες το Salesforce διοργανώνει μια «έκθεση» για θέσεις εργασίας (job fair) όπου οι άνθρωποι προσλαμβάνουν ο ένας τον άλλον και μιλούν για ένταξη σε άλλες ομάδες. Ο στόχος είναι να γίνει τόσο εύκολο να αλλάξετε τμήμα μέσα στην ίδια εταιρεία, όπως και το να αλλάξετε εργοδότη.
Ωστόσο είναι βασικό να σκεφτείτε έξυπνα. Είναι εύκολο να είσαι παρορμητικός και να πεις, «Βάλτε τη δουλειά εκεί που ξέρετε», αλλά το να «κάψετε» γέφυρες συνεργασίας, μπορεί να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου.
SL: Τι γίνεται αν δεν μπορούμε να αλλάξουμε τμήμα ή να παραιτηθούμε;
RIS: Αν δεν μπορείτε να ξεφύγετε από την κατάσταση, αντιμετωπίστε τον κακό συνεργάτη σαν τοξική ουσία που είναι ανάγκη να αποφεύγετε όσο το δυνατόν περισσότερο. Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν πως αν βρίσκεστε σε απόσταση μεγαλύτερη από 100 μέτρα από κάποιον, είναι σαν να σας χωρίζει μια χώρα. Αν βρίσκεστε σε απόσταση μικρότερη των 7,5 μέτρων από ένα τοξικό άτομο, οι πιθανότητες να του μοιάσετε αυξάνονται – μαζί με την πιθανότητα απόλυσης.
Επίσης, φροντίστε να συναντιέστε με τοξικούς ανθρώπους όσο πιο σπάνια γίνεται. Προσπαθήστε να βρείτε τρόπους μείωσης της συχνότητας και της έντασης. Ένα παράδειγμα από το βιβλίο μου, αναφέρεται στα απαίσια μηνύματά που λάμβανε μια διδακτορική φοιτήτρια από την καθηγήτρια – επόπτριά της. Αντί να απαντάει σε όλα αμέσως, περίμενε μερικές εβδομάδες και έστελνε ένα μόνο μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε απάντηση της σειράς των μηνυμάτων της επόπτριας. Βρείτε τρόπους για να επιβραδύνετε τον ρυθμό.
SL: Τι γίνεται αν είμαστε υποχρεωμένοι να καθόμαστε κοντά στο βλάκα;
RIS: Υπάρχουν τρόποι για να προστατέψετε την ψυχή σας, ώστε η κατάσταση να μην σας ενοχλεί, ακόμα κι αν δεν μπορείτε να την αλλάξετε. Το αγαπημένο μου παράδειγμα είναι ένας άντρας στο Στάνφορντ που προσποιείται ότι είναι γιατρός που μελετάει τους τοξικούς ανθρώπους. Όταν συναντάει κάποιον από αυτούς, προσποιείται ότι είναι προνόμιο να παρατηρείς ένα τέτοιο σπάνιο δείγμα. Είναι ένα είδος αποστασιοποίησης – να προσποιείσαι ότι είσαι γιατρός και απλώς να τους παρατηρείς.
SL: Ποια είναι η τελευταία λύση στην οποία μπορεί να καταφύγει κάποιος;
RIS: Η τελευταία σας ελπίδα είναι να αντιδράσετε. Θα πρέπει να το κάνετε μόνο αν έχετε πάρει τις κατάλληλες προφυλάξεις και ύστερα από πολλή σκέψη. Οι πιθανότητές σας να επικρατήσετε αυξάνονται όταν καταλαβαίνετε την ιεραρχία της εταιρίας σας και τη δυναμική της εξουσίας κι εφόσον καταφέρετε να τεκμηριώσετε τον εκφοβισμό και κερδίσετε συμμάχους.
SL: Τι γίνεται αν o ενοχλητικός συνάδελφος είναι χαζός και όχι κακός;
RIS: Τον καλείς σε μια ιδιωτική συζήτηση η οποία μπορεί να δεχτεί πολύ αποτελεσματική άμεσα και γρήγορα.
SL: Πώς μπορείτε να αποφύγετε τους ανόητους και τοξικούς εξ’ αρχής;
RIS: Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να αξιολογήσετε έναν υποψήφιο υπάλληλο; Δοκιμάστε τον σε κάποια δραστηριότητα εντός του εύρους των καθηκόντων της θέσης εργασίας. Ή με όρους σύγχρονης οικονομίας, αναθέστε του ένα ή δυο πρότζεκτ για να δείτε αν θα τα καταφέρει.
Όταν πηγαίνετε σε συνέντευξη για μια δουλειά, προσέξτε πώς ένας πιθανός προϊστάμενος συμπεριφέρεται σε εσάς και στους άλλους ανθρώπους. Υπήρξε ένας υποψήφιος διευθυντής, ο οποίος κατά τη διάρκεια της συνέντευξης και της ξενάγησής του στην εταιρία, παρατήρησε πως καθώς περπατούσαν, όλοι απέφευγαν το αφεντικό. Ήταν σιωπηλοί και φαίνονταν φοβισμένοι. Και στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο πιθανώς μελλοντικός του προϊστάμενος δεν έδειχνε να τον ακούει και συνεχώς διέκοπτε. Αυτό είναι μια λογική ένδειξη. Επίσης, μιλήστε με ανθρώπους που εργάζονται εκεί, ειδικά για το άμεσο αφεντικό και την ομάδα εργασίας στην οποία θα ενταχθείτε.
SL: Τι κάνει έναν άνθρωπο τοξικό και ανόητο;
RIS: Κατά μέσο όρο, όσο πιο μορφωμένοι, πιο πλούσιοι και πιο διάσημοι είναι ορισμένοι άνθρωποι τόσο τοξικοί και ανόητοι γίνονται και χειροτερεύουν.
Πηγή: greatergood.berkeley.edu
