Μετάφραση: Μύρω Χριστοδούλου
Οι ειδικοί έχουν ορίσει τον αυτοσεβασμό με πολυάριθμους τρόπους και σε ποικίλα πλαίσια. Ειδικότερα, οι ερευνητές ψυχολογίας συχνά ορίζουν τον αυτοσεβασμό ως μια πράξη εκτίμησης προς τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας, την κατανόηση της αξίας μας και τη λήψη αποφάσεων που μας επιτρέπουν να διατηρήσουμε την αξιοπρέπειά μας (Dillon, 2013).
Ο αυτοσεβασμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός, επειδή μας βοηθά να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις, να αναπτύσσουμε ανθεκτικότητα και να συντηρούμε τη συναισθηματική μας υγεία. Πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν επίσης ότι ο αυτοσεβασμός είναι στενά συνδεδεμένος με την αυτοεκτίμηση και τις συμπεριφορές αυτοαγάπης.
Το αντίθετο του αυτοσεβασμού είναι η έλλειψη σεβασμού. Πως ακριβώς μπορεί να συμβεί αυτό; Ακολουθούν μερικά παραδείγματα για το πώς ενδέχεται να μην σέβεστε τον εαυτό σας:
- Μπορεί να μιλάτε με αρνητική χροιά για τον εαυτό σας (π.χ. δεν είμαι αρκετά καλός, δεν μπορώ ποτέ να κάνω τίποτα σωστά κ.λπ.).
- Μπορεί να αφήνετε τους ανθρώπους να καταπατούν τα όρια σας.
- Μπορεί να δυσκολεύεστε να πείτε «όχι» με αποτέλεσμα να σας εκμεταλλεύονται.
- Μπορεί να υποτιμάτε τα ταλέντα, τα επιτεύγματα ή τον χαρακτήρα σας.
- Μπορεί να μην αφιερώνετε χρόνο για την αυτοφροντίδα σας.
- Μπορεί να σας προβληματίζει υπερβολικά για το τι σκέφτονται οι άλλοι για εσάς αντί να εστιάζετε στο τι σκέφτεστε εσείς για τον εαυτό σας.
- Μπορεί να μην εκτιμάτε τις επιθυμίες και τις ανάγκες σας.
Η έλλειψη αυτοσεβασμού μπορεί να προέρχεται από διάφορες αιτίες.
Ίσως να μεγαλώσατε σε ένα μη υποστηρικτικό περιβάλλον ή σας κακοποιούσαν οι φροντιστές σας. Ίσως στο σχολείο να σας εκφόβιζαν και οι δάσκαλοι να μην σας φρόντιζαν. Μπορεί να έχετε περάσει τραύματα σε σχέσεις ή στην οικογένεια που σας έκαναν να νιώθετε μικροί ή ανάξιοι. Ή ίσως απλά, στο δημοτικό σχολείο δεν διδαχθήκατε ποτέ τη σημασία του αυτοσεβασμού όταν μαθαίνατε την αξία του σεβασμού προς τους άλλους (Luchies et al., 2010).
Πώς να αποκτήσετε αυτοσεβασμό
Ίσως διαβάζοντας μέχρι αυτό το σημείο, να συνειδητοποιήσατε ότι ενδεχομένως να μπορούσατε να είστε σε καλύτερη θέση αν είχατε μεγαλύτερο αυτοσεβασμό. Ωστόσο, για πολλούς από εμάς, είναι δύσκολο να αλλάξουμε βασικές πεποιθήσεις και παλιές συνήθειες κυρίως, αν δεν ξέρουμε από πού να ξεκινήσουμε. Τα παρακάτω σημεία, δεν είναι σε καμία περίπτωση απόλυτα αλλά ελπίζουμε ότι θα σας δώσουν μια ιδέα για να ξεκινήσετε:
-
Αναλογιστείτε τις αξίες σας. Είναι βοηθητικό να καταγράψετε σε μια λίστα τι εκτιμάτε στη ζωή σας, ποιες είναι οι ανάγκες σας και τι θέλετε από τη ζωή. Σκεφτείτε ποιες αξίες έχετε και πώς προχωράτε καθημερινά βάσει αυτών (ή ίσως, τι χρειάζεται να βελτιώσετε).
-
Ρίξτε μια ματιά στις σχέσεις σας με τους άλλους. Ένας καλός τρόπος για να αντιληφθείτε αν σέβεστε τον εαυτό σας είναι να καταλάβετε πώς μπορεί να σας φέρονται οι άνθρωποι γύρω σας. Το πώς σεβόμαστε και αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας είναι ένας πολύ καλός δείκτης για το πώς μαθαίνουν να μας αντιμετωπίζουν και οι άλλοι άνθρωποι. Αν αντιλαμβάνεστε ότι νιώθετε παραμελημένοι, χωρίς σεβασμό ή χωρίς υποστήριξη από κάποιους ανθρώπους γύρω σας, εξετάστε πώς μπορείτε να κάνετε αλλαγές σε αυτές τις σχέσεις. Το συμπέρασμα είναι ότι εσείς αποφασίζετε τι θα ανεχτείτε από τους άλλους και ένας καλός τρόπος για να σέβεστε τον εαυτό σας είναι να μην σκύβετε το κεφάλι για τους ανθρώπους που παραβιάζουν τα όρια σας.
-
Εξασκηθείτε στην αυτοφροντίδα. Πρώτα απ’ όλα, το αξίζετε. Δεύτερον, όταν κάνουμε μια συνειδητή προσπάθεια να φροντίζουμε τον εαυτό μας συναισθηματικά, σωματικά και πνευματικά, μας υπενθυμίζουμε ότι αξίζουμε αγάπη, σεβασμό και ευτυχία. Όσο περισσότερο εκτιμούμε αυτό που είμαστε και δίνουμε προσοχή στις ανάγκες και τις επιθυμίες μας, τόσο περισσότερο κατατάσσουμε τον αυτοσεβασμό ως προτεραιότητα στη ζωή μας.
-
Μην είστε τόσο σκληροί με τον εαυτό σας. Καμιά εξωτερική κριτική δεν είναι πιο μεγαλόφωνη από αυτή που υπάρχει μέσα μας. Όλοι κάνουμε λάθη κατά διαστήματα. Είναι σημαντικό να συγχωρούμε τον εαυτό μας για τις αδυναμίες μας και να ζητάμε συγγνώμη ευγενικά όταν κάνουμε λάθη.
-
Κάντε περισσότερα πράγματα που σας ευχαριστούν. Έχετε ένα αγαπημένο χόμπι αλλά δεν έχετε πολύ χρόνο γι’ αυτό; Υπάρχει μια δραστηριότητα που σας αρέσει να κάνετε, ακόμα κι αν δεν είστε καλοί σε αυτήν; Υπάρχουν πράγματα που σας αρέσει να κάνετε και δεν τα κάνει κανείς άλλος; Κάντε τα ούτως ή άλλως. Βρείτε το χρόνο, υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι δεν χρειάζεται να κάνετε τα πράγματα καλά για να τα απολαύσετε και πείτε στον εαυτό σας ότι δεν πειράζει να δραστηριοποιήστε μόνοι σας. Είτε πρόκειται για την ανανέωση των δεξιοτήτων σας στο ράψιμο, είτε για να δοκιμάσετε ένα νέο κομμάτι για το stand-up comedy σας, είτε για πεζοπορία στα βουνά, πάρτε χρόνο από το πρόγραμμά σας και περιβάλλετε τον εαυτό σας με δραστηριότητες που σας αρέσουν. Όταν φροντίζουμε τη ψυχή μας, μαθαίνουμε να σεβόμαστε τον εαυτό μας περισσότερο.
Με πληροφορίες από το psychologytoday.com
