Σε όλον τον κόσμο, η τέχνη αντανακλούσε ανέκαθεν και διαμόρφωνε τα ιδανικά της ομορφιάς. Με τις διατροφικές διαταραχές να αυξάνονται σήμερα με ανησυχητικό ρυθμό, η σύγχρονη τέχνη μπορεί να μεταμορφώσει τα ανθυγιεινά πρότυπα του σώματος μας. Μια παγκόσμια έρευνα που βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 5.165 κορίτσια ηλικίας 10 έως 17 ετών διαπίστωσε ότι μόλις το 39% αυτών στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν υψηλή εκτίμηση για το σώμα τους. Αυτό το επίπεδο είναι ένα από τα χαμηλότερα στον κόσμο. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι τα περισσότερα από τα κορίτσια με χαμηλή εκτίμηση για το σώμα τους που συμμετείχαν στο 2017 Dove Global Girls Beauty and Confidence Report είπαν ότι είχαν παραλείψει γεύματα, απέφυγαν να δουν φίλους και συγγενείς ή απέφυγαν να επισκεφτούν γιατρό.
Η εκτίμηση για το σώμα μας, βασίζεται στην εικόνα αυτού, όπως βλέπουμε τον εαυτό μας όταν κοιταζόμαστε στον καθρέφτη ή όταν οραματιζόμαστε τον εαυτό μας στο μυαλό μας. Η εικόνα του σώματος έχει πολύ περισσότερο να κάνει με την αυτοεκτίμησή μας παρά με την πραγματική μας εμφάνιση. Η εικόνα του σώματος μας δεν είναι έμφυτη αλλά μαθαίνεται από τους ανθρώπους και το περιβάλλον γύρω μας.
Σύμφωνα με την Εθνική Ένωση Διατροφικών Διαταραχών του Ηνωμένου Βασιλείου, τα άτομα με αρνητική εικόνα σώματος είναι πολύ πιο πιθανό να αναπτύξουν μια διατροφική διαταραχή και είναι πιο πιθανό να υποφέρουν από αισθήματα κατάθλιψης και απομόνωσης. Αν και αυτό είναι πιο πιθανό για τις γυναίκες, τα στοιχεία του NHS του 2017 αποκάλυψαν ότι ο αριθμός των ανδρών που εισάγονται στο νοσοκομείο με διατροφική διαταραχή έχει αυξηθεί κατά 70% τα τελευταία 6 χρόνια.
Στην τρέχουσα viral, οπτική κουλτούρα μας, βομβαρδιζόμαστε συνεχώς από εικόνες «τέλειων» σωμάτων. Είτε στην τηλεόραση, είτε σε περιοδικά, σε διαφημιστικές πινακίδες ή στο instagram, τα σώματα που βλέπουμε πιο συχνά τηρούν ένα πολύ συγκεκριμένο, ανησυχητικά άκαμπτο σύνολο σωματικής διάπλασης και προτύπων.
Για πολλούς ανθρώπους αυτά τα πρότυπα είναι αδύνατο να επιτευχθούν με φυσικό, υγιεινό τρόπο.
Η συγγραφέας της παγκόσμιας έκθεσης ομορφιάς, Phillippa Diedrichs, αναπληρώτρια καθηγήτρια από το Centre for Appearance Research, University of West of England, λέει: «Πρέπει να αλλάξουμε άμεσα το κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον, ώστε τα κορίτσια να μην κρίνονται για την εμφάνιση τους…».
Δεν χρειάζεται να πάμε τόσο πίσω στην ιστορία της τέχνης για να δούμε ότι τα ιδανικά του σώματός μας ήταν πολύ διαφορετικά. Πιθανώς ένας από τους πιο διάσημους πίνακες στον κόσμο, η Γέννηση της Αφροδίτης του Ιταλού καλλιτέχνη Sandro Botticelli, απεικονίζει τη θεά (υποτίθεται ότι είναι η ενσάρκωση της αγάπης και της ομορφιάς) όχι ως τα τονισμένα μοντέλα που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε, αλλά ως μια πιο αναγνωρίσιμη, φυσικά γυναίκα με καμπύλες.
Πιο πρόσφατα, ορισμένοι σύγχρονοι καλλιτέχνες έχουν αρχίσει να αμφισβητούν τα σύγχρονα πρότυπα ομορφιά μας. Το 2014, ο βραβευμένος με Turner καλλιτέχνης Grayson Perry ξεκίνησε τη σειρά του “Who are you?” στο Channel 4. Στο πλαίσιο της έρευνάς του, παρακολούθησε έναν διαγωνισμό Miss Plus Size International. Εκεί συνάντησε τρεις μεγαλόσωμες γυναίκες και τους μίλησε για τον αγώνα τους για αποδοχή. Από αυτή την εμπειρία ο Grayson δημιούργησε ένα καμπυλωτό κεραμικό πορτρέτο μιας από τις γυναίκες. Το κεραμικό, παραπέμπει σε αρχαίες απεικονίσεις θεών και γιορτάζει με αυτόν τον τρόπο μια θετική εικόνα μιας γυναίκας με καμπύλες. Ζωγραφισμένες πάνω στην κεραμική φιγούρα είναι άλλες εικόνες γυναικών, από σούπερ μόντελ μέχρι τη Μαντόνα, για να απεικονίσουν τις διαρκώς μεταβαλλόμενες αντιλήψεις μας για τα ιδανικά ομορφιάς.
Επίσης, το 2014, η καλλιτέχνης Amalia Ulman, ξεγέλασε τον κόσμο όταν έγραψε προσεκτικά το σενάριο, και επιμελήθηκε μήνες αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που τεκμηριώνουν τη ζωή της ως κορίτσι που προσπαθεί να τα καταφέρει στο Los Angeles. Η διαδικτυακή ερμηνεία της Amalia κατέγραψε μια επιδεινούμενη συναισθηματική κατάσταση και κορυφώθηκε με μία πλαστική χειρουργική.
Η Αμαλία σχεδίασε την παράσταση της, με τίτλο Excellences & Perfections ενώ ανάρρωνε στο νοσοκομείο από σοβαρούς τραυματισμούς στα πόδια που προκλήθηκαν από τροχαίο ατύχημα. Η ερμηνεία της δημιούργησε ένα περίπλοκο πορτρέτο του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι γυναίκες στο διαδίκτυο, καθώς και τεκμηριώνει την ολοένα και πιο ανθυγιεινή σχέση μας με πλατφόρμες, όπως το Instagram. Το 2016, η δουλειά της Αμαλίας συμπεριλήφθηκε σε ομαδική έκθεση στην Tate Modern, καθιστώντας την ως την πρώτη καλλιτέχνιδα των μέσων δικτύωσης που εκθέτει εκεί.
Ο ρόλος της τέχνης στην αλλαγή της εικόνας του σώματος μας δεν είναι απλώς να μας δείξει τις καταστροφικές συνέπειες των τρεχουσών πιέσεων. Όπως πάντα, η τέχνη, μπορεί να ξεπεράσει τα όρια και, στην περίπτωση των ιδανικών σώματος, μπορεί να αλλάξει την αντίληψη μας για το είναι φυσιολογικό ή επιθυμητό, επιδεικνύοντας μια πολύ πιο περίπλοκη έννοια ομορφιάς σε διάφορα μεγέθη και σωματότυπους.
