Από την Έμιλυ Ανδρέου, Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας
Με ποια κριτήρια επιλέγει ο άνθρωπος τον σύντροφό του; Επιλέγει κανείς ερωτικό σύντροφο με βάση την εξωτερική εμφάνιση, την ευφυΐα, το χιούμορ ή μήπως στηριζόμενος σε βαθύτερα ψυχολογικά κριτήρια;
Η θεωρία προσκόλλησης και οι θεωρητικοί της υποστηρίζουν πως τα παιδιά διαμορφώνουν διάφορα είδη δεσμών με τους γονείς/φροντιστές τους (Ainsworth, Blehar, Waters, & Wall, 1978; Bowlby, 1979; Main & Solomon, 1990) και ότι αυτά τα παιδικά μοτίβα προσκόλλησης έχουν μεγάλο αντίκτυπο στις ρομαντικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της μετέπειτα ζωής τους (Bartholomew & Horowitz, 1991; Hazan & Shaver, 1987).
Από μικρή ηλικία ο άνθρωπος εσωτερικεύει διάφορα μοντέλα σχέσεων με πρωταρχικό παράδειγμα αυτό της σχέσης των γονιών του.
Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία υπάρχουν δύο κύρια είδη επιλογής συντρόφου: Η συμπληρωματική επιλογή, με βάση την οποία το άτομο επιλέγει ως σύντροφο ένα άτομο που μοιάζει με τον γονέα του αντίθετου φύλου και η αντιθετική επιλογή, σύμφωνα με την οποία επιλέγει ως σύντροφο κάποιον με τα αντίθετα χαρακτηριστικά απ’ αυτά του γονέα του αντίθετου φύλου.
Επιπλέον, μεγάλη επιρροή πάνω στο ενήλικο άτομο έχουν οι ρόλοι που του αποδίδονταν όταν ήταν παιδί (θύμα, θύτης, σωτήρας), οι διάφορες τραυματικές μνήμες (παιδική κακοποίηση από επιθετικούς γονείς, δυσκολία αυτονομίας λόγω ενός παρεμβατικού ή χειριστικού γονέα, παραμέληση και μη λήψη της απαιτούμενης προσοχής και φροντίδας) και οι εμπειρίες-βιώματα από τη σχέση των γονιών του (λεκτική ή σωματική βία). Το άτομο που έχει βιώσει κάτι απ’ τα παραπάνω μπορεί να μην έχει διεργαστεί το τραύμα και τα συναισθήματά του και μη μπορώντας να ξεπεράσει το βίωμα αυτό, συχνά να καταλήγει στην επιλογή ενός αντίστοιχου συντρόφου, ίδιου με τον γονέα που τον “σημάδεψε”, επιλέγοντας το οικείο, άσχετα αν είναι παθογόνο.
Ο Erikson (1982), απ’ την άλλη, στη θεωρία της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης, υποστήριζε πως η παιδική ηλικία είναι απλώς ένα στάδιο του κύκλου της ζωής και πως το άτομο συνεχίζει να εξελίσσεται σε κάθε επίπεδο-ηλικιακό στάδιο της ζωής του. Οι μετέπειτα θεωρητικοί Hatfield και Rapson (1996), υπογράμμισαν δύο βασικά κριτήρια με τα οποία οι άνθρωποι επιλέγουν ερωτικό σύντροφο: πόσο άνετα νιώθουν όσον αφορά την εγγύτητα και την ανεξαρτησία και πόσο διατεθειμένοι και έτοιμοι είναι να αναμειχθούν σε μια ρομαντική σχέση.
O Jeffrey Young (1993) ανέπτυξε τη “Θεωρία Σχημάτων” με βάση την οποία αναγνώρισε 18 συγκεκριμένα συναισθηματικά και γνωστικά μοτίβα. Ένα από αυτά είναι της συναισθηματικής στέρησης, σύμφωνα με το οποίο για παράδειγμα το άτομο δεν είχε την απαραίτητη τρυφερότητα, ζεστασιά ή/ και απουσίαζε η κατανόηση και το μοίρασμα συναισθημάτων από τους άλλους. Το άτομο αυτό έχει τρεις επιλογές, σχετικά με την επιλογή συντρόφου:
- Παράδοση: Το άτομο παραδίδεται και επιλέγει έναν ψυχρό σύντροφο, επιβεβαιώνοντας το μοντέλο με το οποίο ανατράφηκε αλλά και αισθανόμενο οικεία μέσα σε αυτή την κατάσταση.
- Αποφυγή: Το άτομο αποφεύγει τις στενές σχέσεις και επιλέγει τη μοναχικότητα.
- Υπεραναπλήρωση: Το άτομο απαιτεί από τον σύντροφο να του καλύπτει όλες τις ανάγκες του βιώνοντας υπερβολική προσκόλληση ή/ και ναρκισσισμό.
Εν κατακλείδι, ο καθένας επιλέγει τον σύντροφό του με βάση κάποια δεδομένα και κριτήρια όπως αυτά διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής του και ειδικά κατά τη διάρκεια της βρεφικής και παιδικής ηλικίας. Το ζητούμενο είναι να αποδεσμευτεί το άτομο από ρόλους, τραύματα και βιώματα που τον οδηγούν σε μια λανθασμένη επιλογή συντρόφου και μέσα από την προσωπική του βελτίωση να οδηγηθεί στην επιλογή μιας υγιούς σχέσης.
Βιβλιογραφία
Young, Jeffrey E; Klosko, Janet S (1993). Reinventing your life: the breakthrough program to end negative behavior… and feel great again. New York: Plume.
Preotu, I.D. & Turliuc, M.N. (2013). How do people choose their intimate partners? in Thermo Fisher Scientific. p. 61- 73. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: https://www.researchgate.net/publication/272178106_How_do_people_choose_their_intimate_partners_The_Ideal_Standards_Model_in_Romantic_Relationships_-_some_answers_and_questions
Hatfield, E., Singelis, T., Levine, T., Bachman, G., Muto, K., & Choo, P. (2007). Love Schemas, preferences in romantic partners and reactions to commitment. Interpersona 1 (1). 1-24 Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: https://www.researchgate.net/publication/26517521_Love_Schemas_Preferences_in_Romantic_Partners_and_Reactions_to_Commitment
Καλογεροπούλου, Δ. (2019). Πώς επιλέγουμε Σύντροφο για να καλύψουμε Ασυνείδητα Συναισθήματα; Βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=ApjwFITI_6U&ab_channel=DaphneKalogeropoulou
Πηγή: Μονοπάτι Σύνδεσης
