Από την Εύη Αβδελίδου, Σχολική Ψυχολόγο
Με υπαρξιστική προσέγγιση στην ψυχική ασθένεια και τις ταμπέλες που την έχουν φορτώσει, o Jérémy Clapin με το πολυβραβευμένο του μικρού μήκους animation παίρνει την κιμωλία και μετακινεί τις εντυπώσεις για το τι σημαίνει σχιζοφρένεια λίγα ευεργετικά εκατοστά παραδίπλα.
«Έχεις ξεφύγει» λένε όλοι, ακόμα και τα παιδιά, που πιο πολύ νιώθουν παρά αναλύουν, ποτίζονται από το κοινωνικό στίγμα του «τρελού» που φοβίζει. Έχεις ξεφύγει μερικά εκατοστά. Από τον εαυτό που κοιτά πειθήνια τους πλανήτες, χωρίς να βλέπει τίποτα το διαφορετικό.
Αν κάποιοι απειλητικοί πλανήτες (Βλ. Melancholia, Lars Von Trier) όταν συνειδητοποιηθούν, κάνουν την καταστροφή του προσωπικού κόσμου κάποιου ένα ακόμα αποδεκτό ενδεχόμενο, ο μετεωρίτης του Schizein δε φαίνεται να καταστρέφει τον κόσμο του ήρωά μας. Απλά τον μετακινεί 91 εκατοστά. Η πιο οδυνηρή απόσταση. Προς μια σύγκρουση που δεν έχει τίποτα το θορυβώδες, τίποτα το ηχηρό, μόνο το σούρσιμο μιας κιμωλίας. Ίσως να ήταν επιθυμητή η καταστροφή, αν υπήρχε θα επέρχονταν και η γέννηση.
Το μόνο ασφαλές μέρος είναι εκεί που τίποτα δε συμβολοποιείται, τίποτα δεν ονομάζεται. Κάποιος σε αυτό το μέρος απλά υπάρχει, κάτι εκατοστά μακριά από ένα δέρμα που δεν έγινε ποτέ καθρέφτης απόκρουσης ενός βλέμματος-μετεωρίτη.
Εκεί, στο ασφαλές μέρος, ο Ανρί νιώθει προστατευμένος από το βλέμμα της μητέρας του. Το σχίζειν (από την ελληνική ρίζα απευθείας ο τίτλος), ο αποχωρισμός εκεί πραγματοποιείται, η ευθύνη του οποίου τον βάραινε αποκλειστικά, αφού η μαμά έχει ξεχαστεί στο τηλέφωνο. Τον ψάχνει ίσως ανέκαθεν έμμεσα με την ανεπιτυχή διαμεσολάβηση ενός ακουστικού, που το καλώδιό του δεν ήταν ούτε 91 εκατοστά. Είναι εύκολο ν’ αφήσεις τους άλλους να σου μουντζουρώσουν την κιμωλία με την οποία οριοθετείς το μέσα με το έξω. Ψυχικά αρκετά διαφορετικός, προσπαθεί να ζωγραφίσει ένα κουκούλι. Να μπει μέσα ώστε να μην τον διαπεράσει η σκοτεινή ακτίνα που εκπέμπει ένα βλέμμα μετεωρίτης. Και να μην ακούει πλέον λόγια συγκατάβασης με ανεβασμένο το volume, αλλά σιωπή που έχει νικήσει κάθε αμφιβολία για την αποδοχή. Ίσως κάπου αχνά ν’ ακούγεται το Paranoid Android των Radiohead.
Η πεπερασμένη συνεδρία δεν τον εμπεριέχει. «Θα μιλήσουμε για τον ενοχλητικό μετεωρίτη, συγγνώμη, αστεροειδή, σου μια άλλη φορά». Ο θεραπευτής δεν αποφεύγει να λάβει το ρόλο του οποιουδήποτε θείου. Ο Ανρί έχει ανάγκη να αλλάξει με τον πιο ταιριαστό τρόπο η λέξη μετεωρίτης. Η ολοκληρωτική έλλειψη συνοδεύεται από μια επιθυμία παντοδυναμίας για συγχώνευση με το χώρο. Τα 91 εκατοστά είναι μόνο η αφορμή για να μην ομολογήσει ότι η φαλλική κιμωλία αρέσκεται στο να παραβιάζει τα όρια του περιβάλλοντα χώρου. Μήπως δει τα άσπρα όρια ο μετεωρίτης, φοβηθεί και αναστρέψει την πορεία του.
Η ποίηση ανοίγει τα μάτια και αναδεικνύει ότι ο όποιος αριθμός εκατοστών είναι η απαραίτητη απόσταση που επιθυμεί κάποιος προκειμένου να αποφύγει το θάνατο της συγχώνευσης, τη σκοτεινή επιστροφή στη μήτρα. Το σύρμα της τηλεφωνικής γραμμής γίνεται παλίνδρομος ομφάλιος λώρος. Με μήκος 91 εκατοστά που παλεύουν να γίνουν μια ανάσα αποκοπής.
Ο Ανρί κάνει ελεύθερη πτώση κατά μήκος του σωλήνα του ομφάλιου λώρου και ξεχνώντας πόσα εκατοστά ακριβώς διανύει, αφήνει μακριά την κιμωλία, βγαίνει από το τούνελ και ανασαίνει, ταυτόχρονα τόσο εκτός και τόσο ένα με το γύρω του. Το όνομα είναι υπερβολικά ακριβές για να τον περιγράψει, θα το αφήσει στην άκρη, στα άκρα. «Δεν είμαι πια ο Ανρί, το βάρος. Είμαι…κάπου εκεί, κάπου εδώ».
Συντελεστές:
Σενάριο-σκηνοθεσία: Jérémy Clapin, Stéphane Piera
Διάρκεια: 13′:03”
