Απαντά ο Γιώργος Κλεφτάρας, Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος, Καθηγητής Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοπαθολογίας, Διευθυντής Μεταπτυχιακού Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Διευθυντής Εργαστηρίου Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Μιλήστε μας λίγο για τη Συνθετική Προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία. Ποια είναι η φιλοσοφία της;
Η Συνθετική Προσέγγιση είναι η τελευταία εξέλιξη, αυτή τη στιγμή, στο χώρο της ψυχοθεραπείας, συνδυάζει περισσότερες της μίας προσεγγίσεις και αναδύθηκε από ερευνητικά δεδομένα που δείχνουν το συγκριτικό της πλεονέκτημα σε σχέση με τις μεμονωμένες προσεγγίσεις. Η Συνθετική Ψυχοθεραπεία είναι πολυδιάστατη και ενσωματώνει γνώσεις και δεξιότητες από διαφορετικές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο, επιτρέποντας στην ψυχοθεραπεία να ανταποκρίνεται σε διαφορετικές ανάγκες πελατών, τύπο προσωπικότητας, ενδιαφέροντα και θεραπευτικές προτιμήσεις.
Ως «Συνθετική» ορίζεται κάθε μεθοδολογία και συνθετικός προσανατολισμός στην ψυχοθεραπεία που αναπτύσσεται προς έναν εννοιολογικά συνεκτικό, επί τη βάσει αρχών, θεωρητικό συνδυασμό δύο ή περισσότερων συγκεκριμένων προσεγγίσεων ή που από μόνος του αποτελεί ένα συνθετικό μοντέλο. Κεντρική θέση της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας είναι ότι καμία μεμονωμένη μορφή θεραπείας δεν είναι καλύτερη ή ακόμη και επαρκής σε όλες τις καταστάσεις. Συνεπώς, προωθεί την ευελιξία στην προσέγγισή των ψυχολογικών προβλημάτων.
Η Συνθετική Ψυχοθεραπεία, ενώ επιβεβαιώνει τη σημασία συγκεκριμένων προσεγγίσεων ή συνδυασμών προσεγγίσεων σε σχέση με συγκεκριμένα προβλήματα, δίνει ωστόσο, πολύ μεγάλη σημασία σε εκείνους τους παράγοντες που είναι κοινοί σε όλες τις ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, με έμφαση στη θεραπευτική σχέση σε όλες της τις εκδοχές. Ειδικά, όσον αφορά τη θεραπευτική σχέση, ιδιαίτερη σημασία δίνεται στη διατήρηση μιας στάσης σεβασμού, καλοσύνης, εντιμότητας και ισότητας ως προς την ίδια την υπαρξιακή οντότητα και την προσωπικότητα του πελάτη. Η Συνθετική Ψυχοθεραπεία εστιάζει στη σημαντικότητα της παροχής ενός ασφαλούς περιβάλλοντος, στο οποίο η ανάπτυξη και η θεραπεία μπορούν να πραγματοποιηθούν σε έναν διυποκειμενικό χώρο, που έχει από κοινού διαμορφωθεί τόσο από τον πελάτη όσο και από τον θεραπευτή.
Πώς μπορεί κανείς να εκπαιδευτεί στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία;
Το παρόν Τετραετές Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στην Συνθετική Ψυχοθεραπεία αρθρώνεται σε τέσσερεις αυτόνομους ετήσιους κύκλους (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV). Η διάρκεια του κάθε κύκλου είναι 12 μήνες (ένα ακαδημαϊκό έτος). Οι εκπαιδευόμενοι, τελειώνοντας τον κάθε κύκλο, έχουν τη δυνατότητα, εφόσον το επιθυμούν, να προχωρήσουν στον επόμενο κύκλο, με στόχο να ειδικευτούν στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία, ολοκληρώνοντας και τους τέσσερεις κύκλους. Η επιτυχής ολοκλήρωση του κάθε κύκλου οδηγεί στη λήψη Πιστοποιητικού Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. – Π.Θ.).
Στο Πρόγραμμα μας, παράλληλα με την ολοκληρωμένη εκπαίδευση στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία, δίνεται έμφαση στη σε βάθος κατανόηση τριών σημαντικών Ψυχοθεραπευτικών Προσεγγίσεων:
α) της Συστημικής, β) της Υπαρξιακής και γ) της Πολιτισμικής-Πολυπολιτισμικής,
καθώς και στη σύνθεσή τους στην κλινική πράξη. Δευτερευόντως, δίνεται έμφαση στις Ψυχοδυναμικές και Γνωστικο-συμπεριφορικές Προσεγγίσεις, με στόχο την καλλιέργεια της ψυχολογικής σκέψης και της όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένης και σφαιρικής κατανόησης του ανθρώπινου ψυχισμού, ώστε να οδηγηθεί σταδιακά ο εκπαιδευόμενος σε μια ουσιαστικά Συνθετική Προσέγγιση στην αντιμετώπιση των ψυχολογικών προβλημάτων. Ουσιαστικά οι εκπαιδευόμενοι ενθαρρύνονται να κάνουν τη δική τους σύνθεση και να αναπτύξουν ο καθένας και η καθεμία το δικό του/της προσωπικό εξελισσόμενο μοντέλο Συνθετικής Ψυχοθεραπείας.
H εκπαίδευση γίνεται σε πέντε επίπεδα:
Θεωρητικό: 15 Θεωρητικά μαθήματα «Ψυχοθεραπείας»,
Εργαστηριακό: 8 Εργαστηριακά μαθήματα «Ψυχοθεραπευτικών Τεχνικών» και σειρά εντατικών «Σεμιναρίων Ψυχοθεραπείας»,
Βιωματικό: 250 ώρες «Ατομικής & Ομαδικής Ψυχοθεραπείας»,
Πρακτικό: 700 ώρες «Κλινικής Άσκησης» με 200 ώρες «Ατομικής & Ομαδικής Εποπτείας».
Ερευνητικό: «Διπλωματική Εργασία» και «Σεμινάρια Μεθοδολογίας Έρευνας».
Με την ολοκλήρωση των τεσσάρων κύκλων (Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV) του προγράμματος, οι εκπαιδευόμενοι συμπληρώνουν συνολικά περί τις 2000 ώρες εκπαίδευσης: α) 800-1000 ώρες Θεωρητικών και Εργαστηριακών Μαθημάτων, β) 700 ώρες Κλινικής Άσκησης, γ) 200 ώρες Εποπτείας Κλινικής Άσκησης και δ) 250 ώρες Προσωπικής Ανάπτυξης.
Συγκεκριμένα, τα μαθήματα/διδακτικές ενότητες της τετραετούς εκπαίδευσης είναι τα ακόλουθα:
- Ψυχοθεραπευτικές Προσεγγίσεις & Θεωρίες Προσωπικότητας
- Συνθετική Ψυχοθεραπεία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ
- Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ
- Συστημική Ψυχοθεραπεία Ι, ΙΙ, ΙΙΙ
- Πολιτισμική/ Πολυπολιτισμική Ψυχοθεραπείας Ι, ΙΙ, ΙΙΙ
- Ομαδική Ψυχοθεραπεία
- Συνθετική Προσέγγιση της Θεραπείας Σχημάτων
- Εργαστήριο I, ΙΙΙ: Στάση & Φιλοσοφία Ζωής του Ψυχοθεραπευτή Συνθετικής Προσέγγισης
- Εργαστήριο ΙΙ, ΙV, V: Ψυχοθεραπευτικές Τεχνικές Συνθετικής Προσέγγισης
- Εργαστήριο VI: Συνθετική Προσέγγιση των Ψυχικών Διαταραχών
- Εργαστήριο VII: Τεχνικές Συστημικής Ψυχοθεραπείας
- Εργαστήριο VIIΙ: Συνθετική Προσέγγιση στην Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία
- Κλινική Άσκηση Ι, ΙΙ, ΙΙΙ: Προπαρασκευαστική
- Κλινική Άσκηση IV, V: Στο Πεδίο
- Εποπτεία Κλινικής Άσκησης Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV, V
- Προσωπική Ανάπτυξη Ι – Ατομική Ψυχοθεραπεία
- Προσωπική Ανάπτυξη ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV – Ομαδική Ψυχοθεραπεία
- Σεμινάρια Ι, II, III, IV
- Διπλωματική Εργασία
Σε ποιους απευθύνεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα;
Στο Πρόγραμμά μας γίνονται δεκτοί πτυχιούχοι ή τελειόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ, ΤΕΙ, ΚΟΛΛΕΓΙΑ), με σπουδές που έχουν συνάφεια με το αντικείμενο του προγράμματος. Το Πρόγραμμα απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε ψυχολόγους, ψυχίατρους, κοινωνικούς λειτουργούς και επαγγελματίες στο χώρο της υγείας και ειδικότερα της ψυχικής υγείας και υπό προϋποθέσεις και σε αποφοίτους άλλων Ανθρωπιστικών Επιστημών (π.χ. εκπαιδευτικούς, κοινωνιολόγους) που εργάζονται με άτομα ή ομάδες και ο επαγγελματικός τους ρόλος ενέχει μια συμβουλευτική ή/και ψυχοθεραπευτική διάσταση.
Ποιες μέθοδοι εκπαίδευσης ακολουθούνται; Που και πότε γίνονται τα μαθήματα;
Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται στο Πρόγραμμα μας είναι τελευταίας τεχνολογίας, ενώ υιοθετούνται σύγχρονες και καινοτόμες μέθοδοι εκπαίδευσης που στηρίζονται στις αρχές και τις διαδικασίες της μεικτής μεθόδου, καθώς περιλαμβάνει:
Δια ζώσης εκπαίδευση κυρίως, όπου τα μαθήματα, προς διευκόλυνση των εκπαιδευόμενων που εργάζονται, γίνονται Παρασκευή απόγευμα, Σάββατο πρωί και απόγευμα και ορισμένες φορές Κυριακή πρωί.
Εξ’ αποστάσεως σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση, κατά την οποία οι επιμορφούμενοι παρακολουθούν με ευέλικτο τρόπο, προσαρμοσμένο στις προσωπικές τους ανάγκες και προτεραιότητες, το υλικό του Προγράμματος, που περιλαμβάνει μαθήματα μέσω βίντεο, καθώς και σειρά πολυάριθμων βιντεοσκοπημένων συνεδριών ψυχοθεραπείας.
Οι δια ζώσης διδασκαλίες εστιάζουν κατά κύριο λόγο στον εκπαιδευόμενο, δηλαδή είναι περισσότερο «μαθητοκεντρικές» και λιγότερο «δασκαλοκεντρικές», στηρίζονται στη μεθοδολογία των διαλέξεων, της διαλεκτικής των ερωτήσεων-απαντήσεων, της εργασίας σε μικρές ομάδες, των βιωματικών ασκήσεων, ενώ γίνεται εκτεταμένη χρήση του «παιχνιδιού-ρόλων».
Ο τόπος διεξαγωγής των δια ζώσης μαθημάτων είναι η Αθήνα, όπου χρησιμοποιούνται οι εξαιρετικοί και κατάλληλα εξοπλισμένοι χώροι του «Μουσείου Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών» στην περιοχή της «Πλάκας» στο κέντρο της Αθήνας.
Έχουν οι εκπαιδευόμενοι πρόσβαση σε πηγές εκπαιδευτικού υλικού;
Οι εκπαιδευόμενοι έχουν πρόσβαση στην έντυπη και ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σε μια μεγάλη και συνεχώς αναπτυσσόμενη συλλογή ποικίλων πληροφοριακών υλικών (μονογραφίες, περιοδικές εκδόσεις, αρχειακό και μουσειακό υλικό). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ηλεκτρονική “online” πρόσβαση σε μεγάλο αριθμό ηλεκτρονικών επιστημονικών περιοδικών και βιβλίων σε θέματα ψυχολογίας, ψυχιατρικής, ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής.
Το εκπαιδευτικό υλικό των διδακτικών ενοτήτων έχει σχεδιαστεί και αναπτυχθεί για τις ανάγκες του συγκεκριμένου Προγράμματος, από επιστημονική ομάδα ειδικών επιστημόνων στο χώρο της ψυχολογίας, της ψυχοθεραπείας και της συμβουλευτικής, υπό την εποπτεία του επιστημονικού υπευθύνου του Προγράμματος. Το διδακτικό υλικό περιλαμβάνει εξειδικευμένα βιβλία σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, εκπαιδευτικές σημειώσεις, παρουσιάσεις (power-point), εκπαιδευτικά βίντεο, επιστημονική αρθρογραφία, βιντεοσκοπημένες διαλέξεις, βιντεοπαρουσιάσεις, ιστοσελίδες σχετικές με τα προς διαπραγμάτευση επιστημονικά θέματα, καθώς και βιντεοσκοπημένες ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες με έμφαση στη Συνθετική, την Υπαρξιακή, τη Συστημική και την Πολιτισμική-Πολυπολιτισμική Προσέγγιση.
Επίσης, δίνεται στους εκπαιδευόμενους η δυνατότητα πρόσβασης σε μια μεγάλη συλλογή από ψυχομετρικά εργαλεία, ερωτηματολόγια, δοκιμασίες και προβολικά τεστ, που επιτρέπουν την αξιολόγηση των δυσκολιών, των προβλημάτων ή και των διαταραχών που παρουσιάζει ένα άτομο.
Ποιες είναι οι επαγγελματικές προοπτικές για τους αποφοίτους;
Η εκπαίδευση που προσφέρει το Πρόγραμμα μας εναρμονίζεται και υπερκαλύπτει τα κριτήρια/στάνταρντ των Ελληνικών και Διεθνών Εταιρειών Ψυχοθεραπείας και με την ολοκλήρωση των τριών πρώτων κύκλων (Ι, ΙΙ και ΙΙΙ), οι απόφοιτοι αποκτούν επάρκεια για άσκηση Συνθετικής Συμβουλευτικής στο χώρο της ψυχικής υγείας, ενώ με την ολοκλήρωση και του ΙV κύκλου αποκτούν επάρκεια για άσκηση Συνθετικής Ψυχοθεραπείας. Με την ολοκλήρωση της τετραετούς ή της τριετούς εκπαίδευσής τους οι απόφοιτοι μπορούν να εγγραφούν σε Ελληνικές, Ευρωπαϊκές και Διεθνείς Εταιρείες Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, το Πρόγραμμα μας, μετά από εξέταση του προγράμματος σπουδών, έχει: α) συμπεριληφθεί μεταξύ των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία της «Society for the Exploration of Psychotherapy Intergration» (SEPI) και β) αναγνωριστεί/πιστοποιηθεί από τη «Ελληνική Εταιρεία Συμβουλευτικής».
Οι απόφοιτοι/ες του Προγράμματος μπορούν να εργαστούν ως Ψυχοθεραπευτές και Σύμβουλοι Ψυχικής Υγείας Συνθετικής Προσέγγισης. Συγκεκριμένα, πέρα από τα επαγγελματικά δικαιώματα που έχουν από το βασικό τους πτυχίο, οι απόφοιτοι μπορούν, μέσω του Εμπορικού Επιμελητηρίου, να κάνουν έναρξη επιτηδεύματος στην εφορία.
Τι μπορεί να περιμένει κανείς από την εκπαίδευση; Ποια η χρησιμότητα για έναν επαγγελματία;
Το Πρόγραμμα μας στοχεύει μέσα από ένα οργανωμένο περιβάλλον μάθησης και εκπαίδευσης να οδηγήσει τους εκπαιδευόμενους στην βαθμιαία απόκτηση νέων γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων, ώστε να αναπτύξουν σταδιακά τη ψυχολογική τους σκέψη και την ικανότητά τους να αντιλαμβάνονται ολοκληρωμένα τον ανθρώπινο ψυχισμό και να κατανοούν τη φιλοσοφία της Συνθετικής Ψυχοθεραπευτικής Προσέγγισης στην αντιμετώπιση των ψυχολογικών δυσκολιών και προβλημάτων. Συγκεκριμένα αποσκοπεί:
- Στην κατανόηση της σημασίας της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας και στην εμβάθυνση και εξοικείωση με τη φιλοσοφία της Συνθετικής Ψυχοθεραπείας,
- Πρωτίστως, στην απόκτηση γνώσεων σχετικά με τη θεωρία και τις τεχνικές της Συνθετικής Προσέγγισης στην Ψυχοθεραπεία, δίνοντας έμφαση σε τρεις σημαντικές Ψυχοθεραπευτικές Προσεγγίσεις, την Υπαρξιακή, τη Συστημική και την Πολιτισμική/Πολυπολιτισμική, καθώς και στη σύνθεσή τους στην κλινική πράξη,
- Δευτερευόντως, στην κατανόηση της θεωρίας και του τρόπου σκέψης των Ψυχοδυναμικών και Γνωστικο-συμπεριφορικών Προσεγγίσεων με στόχο την καλλιέργεια της ψυχολογικής σκέψης και της όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένης και σφαιρικής κατανόησης του ανθρώπινου ψυχισμού,
- Στην κατανόηση των απαραίτητων δεξιοτήτων για την εφαρμογή των ψυχοθεραπευτικών μεθόδων και τεχνικών της Συνθετικής Προσέγγισης,
- Στην ανάπτυξη της αυτογνωσίας και των επικοινωνιακών δεξιοτήτων των εκπαιδευόμενων,
- Στην ευαισθητοποίηση σε θέματα δεοντολογίας σε σχέση με την ψυχοθεραπευτική πράξη,
- Στην ανάπτυξη της ικανότητας, των δεξιοτήτων και των τεχνικών που απαιτούνται για παροχή ψυχοθεραπευτικής βοήθειας σε άτομα που παρουσιάζουν ψυχολογικές δυσκολίες και προβλήματα.
Οι παραπάνω επιμέρους σκοποί προσεγγίζονται σε ένα πρώτο επίπεδο στον «κύκλο Ι». Σταδιακά επιτυγχάνονται πλήρως με την ολοκλήρωση και των τριών επόμενων ετήσιων κύκλων ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV.
Το Κέντρο Επιμόρφωσης & Δια Βίου Μάθησης του Π.Θ. είναι πιστοποιημένο; Πως διασφαλίζεται η ποιότητα του συγκεκριμένου προγράμματος;
Το Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. – Π.Θ. διαθέτει πιστοποίηση ISO 9001:2015 και αξιολογείται από την «Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας» (ΜΟ.ΔΙ.Π.) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 12 του άρθρου 48 του ν. 4485/2017, όπως αυτός ισχύει και για τα Προπτυχιακά και Μεταπτυχιακά Προγράμματα.
Η εξωτερική αξιολόγηση και η πιστοποίηση της ποιότητας του προγράμματος μας, αλλά και όλων των εκπαιδευτικών/ επιμορφωτικών προγραμμάτων του Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. – Π.Θ., καθώς και των Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων, πραγματοποιείται από την «Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης» (ΕΘ.Α.Α.Ε.), σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπερίπτωσης ββ, της περίπτωσης β, της περίπτωσης δ, της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του ν. 4653/2020.
Πώς μπορεί να βρει κανείς περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προσέγγιση και το πρόγραμμα;
Ιστοσελίδα Προγράμματος: alypias-tehni.ll-learning.uth.gr
E-mail: alypias-tehni@uth.gr & learning@uth.gr
Τηλέφωνα: 24210–06366 (9:00–15:00), 6945330772 (12:00–17:00).
